Dieta w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych

Choroby dotykające układu krążenia zaliczane są do cywilizacyjnych – dotyczących dużego odsetka ludności. Wiążą się nie tylko z dużą zachorowalnością, ale także wysoką śmiertelnością, dlatego tak ważne jest, by w odpowiedni sposób im zapobiegać.
Wśród strategii profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych wyróżniamy strategię populacyjną oraz strategię dużego ryzyka, w tym profilaktykę wtórną.
Strategia populacyjna polega przede wszystkim na zwalczaniu czynników ryzyka wynikających ze stylu życia poprzez szerokie oddziaływanie na społeczną świadomość oraz tworzenie warunków sprzyjających aktywności fizycznej, zdrowemu odżywianiu i zaprzestaniu palenia wyrobów tytoniowych. Dzięki włączeniu tych zasad i zmianie dotychczasowego stylu życia możliwe jest obniżenie ciśnienia oraz zmniejszenie stężenia cholesterolu, co znacząco zmniejsza umieralność. Dzięki zastosowaniu tej strategii (zmniejszenie spożycia tłuszczów zwierzęcych i czerwonego mięsa, wzrost konsumpcji tłuszczów roślinnych, owoców i drobiu) w latach 1991-2008 odnotowano zmniejszenie umieralności na choroby sercowo-naczyniowe o około 42%.
Dlatego tak niezmiernie ważna jest modyfikacja tych czynników, na które realnie mamy wpływ, a które mogą uchronić nas lub znacząco zmniejszyć ryzyko zachorowania. Do najbardziej podstawowych, a zarazem niezmiernie ważnych czynników w redukcji ryzyka choroby zalicza się odpowiednia dieta.
O tym, co i w jakich ilościach spożywać, by jak najdłużej cieszyć się zdrowiem, mówią podstawowe zalecenia żywieniowe wydane przez Instytut Żywności i Żywienia:
- Posiłki należy pożywać regularnie (co 3-4 h).
- Warzywa i owoce należy spożywać jak najczęściej i w jak największych ilościach (min. 400 g na dobę).
- Ważne miejsce w diecie stanowią produkty zbożowe, dlatego należy wybierać produkty pełnoziarniste, które dostarczają witamin z grupy B, składników mineralnych oraz błonnika pokarmowego.
- Zaleca się spożywanie 2 szklanek mleka dziennie. Można je zastąpić jogurtem, kefirem bądź częściowo serem.
- Spożycie mięsa, zwłaszcza czerwonego, oraz przetworzonych produktów mięsnych należy ograniczać do 0,5 kg na tydzień. Zaleca się spożywanie ryb, nasion roślin strączkowych oraz jaj.
- Należy ograniczać spożycie tłuszczów zwierzęcych i zastępować je olejami roślinnymi. Zaleca się unikanie szkodliwych izomerów trans nienasyconych kwasów tłuszczowych, zwiększają one bowiem stężenie cholesterolu LDL.
- Spożycie cukru i słodyczy należy ograniczać, ponieważ przyczyniają się do rozwoju nadwagi i otyłości, a w ich następstwie do cukrzycy typu 2.
- Nie należy dosalać potraw, a w trakcie zakupów warto wybierać produkty o małej zawartości soli kuchennej.
- Należy pamiętać o piciu wody, >1,5 l dziennie.
- Zaleca się niespożywanie alkoholu.
Ponadto w ramach profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych zaleca się podejmowanie aktywności fizycznej w ilości przynajmniej 150 min./tydzień.
Strategia dużego ryzyka tyczy się natomiast osób obciążonych większym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych niż średnie ryzyko w populacji, które wymagają intensywniejszego postępowania. Do tej grupy osób zaliczają się chorzy z rozpoznaną chorobą sercowo-naczyniową, chorzy na cukrzycę, przewlekłą chorobę nerek oraz ci, u których występuje znacznie podwyższony pojedynczy czynnik ryzyka.
Niezależnie od tego, w której grupie się znajdujesz, pamiętaj, by w miarę możliwości wprowadzać w życie powyższe zasady, co pozwoli w jak największym stopniu zminimalizować ryzyko choroby sercowo-naczyniowej.
Piśmiennictwo
Źródło tekstu:
- Gałecki P.: Interna Szczeklika. Kraków 2018, s. 155-156.