Tłuszcze w profilaktyce chorób układu krążenia

Wiele badań epidemiologicznych i klinicznych dowodzi, że ryzyko wystąpienia chorób serca obniża się o 2-3% w przypadku zastąpienia 1% nasyconych kwasów tłuszczowych wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi. W związku z tym z diety wyklucza się tłuszcze zwierzęce: smalec, słoninę, boczek, łój oraz olej palmowy, kokosowy. Wymienione produkty zawierają nasycone kwasy tłuszczowe, które podnoszą poziom cholesterolu LDL, zwiększają krzepliwość krwi, wykazują działanie miażdżycorodne.

Jednonienasycone kwasy tłuszczowe, do  których należy kwas oleinowy zmniejszają stężenie cholesterolu frakcji LDL, zapobiegają chorobie niedokrwiennej serca. Kwas oleinowy znajduje się w oleju rzepakowym niskoerukowym, kartamusowym, oliwie z oliwek, awokado.

Wielonienasycone kwasy, podobnie jak jednonienasycone kwasy tłuszczowe obniżają stężenie cholesterolu, wykazują działanie profilaktyczne oraz lecznicze w chorobie niedokrwiennej serca, dodatkowo zapobiegają zlepianiu płytek krwi, obniżają ciśnienie tętnicze. Przedstawicielem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny n-6 jest kwas linolowy. Znajduje się w oleju z pestek winogron, słonecznikowym, z zarodków pszennych, kukurydzianym. Do kwasów tłuszczowych należących do rodziny n-3 zalicza się kwas alfa-linolenowy oraz frakcje długołańcuchowe: kwas eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA).
Kwas alfa-linolenowy znajduje się w oleju lnianym, sojowym, rzepakowym, orzechach. EPA i DHA występują w tłustych rybach morskich np.: śledź, łosoś, makrela, tuńczyk, sardynka. Zadaniem wymienionych kwasów jest obniżenie poziomu trójglicerydów, w wyniku zmniejszenia o 30% ich ponownej syntezy w wątrobie i jelitach, ustabilizowanie ciśnienia tętniczego, poprzez podniesienie poziomu prostacyklin, hamowanie procesu krzepnięcia krwi, w wyniku zahamowania powstawania substancji krzepliwych, zmniejszenie ryzyka rozwoju choroby niedokrwiennej serca i udaru mózgu. W żywieniu ważny jest stosunek kwasów tłuszczowych omega-6 do omega-3. Zgodnie z zaleceniami FAO i WHO  wynosi on 5:1-10:1. Międzynarodowe Towarzystwo Badań Kwasów Tłuszczowych i Lipidów (ISSFAL) zaleca spożywanie łącznie 0,65 g/dzień kwasu EPA i DHA, minimalnie 0,5 g, czyli ok. 0,22g każdego z nich.

Oprócz korzystnie wpływających kwasów tłuszczowych, w żywności znajdują się również niebezpieczne kwasy tłuszczowe typu trans, których spożycie powinno wynosić poniżej 1%. Źródłem izomerów trans są: żywność typu fast-food, produkty cukiernicze, margaryny twarde. W zapobieganiu chorobom sercowo-naczyniowych ważne jest, również, aby spożycie cholesterolu w ciągu dnia nie przekraczało 300 mg.

Podsumowując, w profilaktyce chorób układu sercowego należy ograniczyć spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych, izomerów trans oraz cholesterolu na rzecz jednonienasyconych i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.