Wpływ pracy siedzącej na pracę serca

W dzisiejszych czasach człowiek może korzystać z różnych udogodnień - z jednej strony jest to zaleta, a z drugiej wada. Udogodnienia związane są z tym, że mniej się ruszamy - wzrastająca ilość samochodów, którymi się przemieszczamy, powoduje że aktywność fizyczna człowieka jest o wiele mniejsza niż kilkadziesiąt lat temu. Jeśli dołożymy do tego pracę siedzącą to bilans wychodzi na niekorzyść naszego serca. 

Organizm człowieka jest zaprogramowany do wysiłku fizycznego - mimo, że aktywność fizyczna nie jest obca naszemu gatunkowi, w kolejnych etapach rozwoju malała konieczność wykonywania dużego wysiłku. Wszelkie udogodnienia - rozwój środków transportu, urządzenia ułatwiające wykonywanie prac domowych, rozwój technologii (Internet) doprowadziły do znaczącego obniżenia aktywności fizycznej. Wszystkie te ułatwienia doprowadziły do rozpowszechnienia siedzącego trybu życia. Dla niektórych jedyną formą aktywności fizycznej jest praca oraz dotarcie do niej. Większość życia spędzamy na siedzeniu lub leżeniu.
W ciągu ostatnich lat przedmiotem badań wielu naukowców był wpływa aktywności fizycznej na pracę serca.

Jaki wpływ na układ sercowo-naczyniowy ma aktywność fizyczna?

Aktywność fizyczna:

• obniża ciśnienie,
• zapobiega nadwadze i otyłości,
• poprawia tolerancję glukozy,
• poprawia profil lipidowy,
• korzystnie wpływa na funkcję śródbłonka, procesy zapalne, układ krzepnięcia oraz stężenie hormonów płciowych.

Regularna aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego (CVD - cardiovascular disease)

Wysiłek fizyczny zwiększa sprawność wielu mechanizmów adaptacyjnych, dzięki zmianom wywoływanym na poziomie organizacji strukturalnej i czynnościowej organizmu.

Systematyczna aktywność fizyczna prowadzi do zmian regulacji czynnościowej układu krążenia, które modyfikują hemodynamikę zmian morfologicznych w sercu i w naczyniach krwionośnych, prowadząc do zmian właściwości serca i zmian jego metabolizmu.

Osoby uprawiające regularnie aktywność fizyczną w porównaniu do osób prowadzących siedzący tryb życia, mają wyższą sprawność, wydolność fizyczną, zwiększoną tolerancję wysiłku, a także wolniejszą częstość skurczów serca w spoczynku.
Regularny ruch wpływa bardzo korzystnie na odporność - zwiększa się liczba komórek NK (natural killers) i ich aktywność w hamowaniu rozwoju nowotworów. Wysiłek fizyczny opóźnia wpływ wieku na mięsień sercowy - dzieje się tak dzięki ograniczeniu ekspresji genów odpowiedzialnych za procesy zapalne i reakcję na stres oksydacyjny.
Aktywność fizyczna wpływa także korzystnie na samopoczucie i funkcjonowanie psychospołeczne.

Co wskazują badania?

Wniosek płynący z badań jest jednoznaczny - brak aktywności traktuje się jako czynnik ryzyka chorób układu krążenia.

Badania na temat skutków siedzącego trybu życia prowadzone przez Nagaya (Department of Public Health, Nagoya City University Medical School, Japan) i współpracowników dowiodły, że praca siedząca jest dodatkowym, niezależnym od braku codziennej fizycznej aktywności pozazawodowej czynnikiem ryzyka chorób serca. Autorzy wskazują, że przyczyną może być niższy poziom wydolności fizycznej i niekorzystny poziom cholesterolu u osób spędzających wiele godzin w pozycji siedzącej.

Należy pamiętać, że ciężkie prace fizyczne nie wpływają korzystnie na mięsień sercowy. Fransson (naukowiec z Karolinska Institutet w Sztokholmie) i współpracownicy przeprowadzili badanie na temat ryzyka zawału mięśnia sercowego w zależności od typu aktywności fizycznej. Uczeni stwierdzili, że chodzenie lub stanie w pracy, a także aktywność fizyczna po pracy oraz wykonywanie cięższych prac domowych zmniejszało ryzyko zawału. Wzrost ryzyka miał miejsce przy podnoszeniu i przenoszeniu ciężkich przedmiotów. Ci sami autorzy wskazują, że aktywność fizyczna typu aerobowego (wysiłek dynamiczny) tzn. ćwiczenia fizyczne oraz praca, w której się chodzi, zmniejsza ryzyko zawału. Z kolei wysiłek typu anaerobowego (dźwiganie) zwiększa ryzyko zawału. W badaniach stwierdzono także korzystny wpływ na pracę serca umiarkowanego wysiłku fizycznego podczas pracy w przeciwieństwie do pracy siedzącej.
 

fot. panthermedia

Dlaczego praca siedząca jest taka zła?

Wpływ na to mają 4 czynniki, które przyczyniają się do powstawania ryzyka chorób serca:

•  wskaźnik BMI
•  ogólny poziom cholesterolu
•  poziom dobrego cholesterolu HDL (jego niewłaściwy poziom)
•  białko C-reaktywne - podwyższone stężenie tego białka we krwi ma miejsce podczas stanów zapalnych.

Badania przeprowadzone przez naukowców londyńskiego University College oraz australisjkiego University of Queensland  na grupie 4500 dorosłych w wieku powyżej 34 lat (badanie trwało 4 lata) wykazało, że poziom białka C-reaktywnego był o około 300% wyższy u ludzi deklarujących spędzanie ponad 4 godzin w pozycji siedzącej, niż u tych deklarujących spędzanie mniej niż 2 godzin w ten sam sposób. Wynika z tego, że praca siedząca może przyczniać się do lekkich, stałych stanów zapalnych. W tym samym badaniu wskazano również, że poziom głównego enzymu, który odpowiada za rozkładanie tłuszczów we krwi spadał o 80-90%. Jest to kolejny czynnik ryzyka chorób serca.

Profilaktyka chorób serca związana z pracą siedzącą

W dzisiejszych czasach większość z nas ma pracę siedzącą. Skoro nie możemy tego zmienić, warto zastanowić się, co zrobić aby nie dopadły nas problemy z sercem.
Podstawowym czynnikiem profilaktycznym jest namawianie pracowników do uprawiania aktywności fizycznej w czasie wolnym od pracy. Zaleca się także dbanie o swoje odżywianie, wyeliminowanie używek, wysypianie się oraz przeprowadzanie badań profilaktycznych.
Wprowadzenie aktywności fizycznej jest więc łatwym sposobem zrekompensowania zagrożeń związanych z pracą siedzącą. Należy pamiętać, że minimalna zalecana dawka aktywności ruchowej w czasie wolnym od pracy to ponad 1000 kalorii na tydzień tzn. 30 do 45 minut treningu o umiarkowanej intensywności (60 d0 70% maksymalnej, zależnej od wieku, częstości skurczów serca) 4 do 5 razy w tygodniu. Każda forma aktywności będzie dobra: spacer, jazda na rowerze, rolkach, bieganie, pływanie - każdy na pewno znajdzie coś dla siebie.

Warto troszczyć się o swoje serce - to jeden z najważniejszych elementów w układzie krążenia. Jest to najbardziej niezawodna i wydajna pompa, jaką znamy, dlatego tak ważne jest odpowiednie dbanie o nią.