W artykule przedstawiono najważniejsze zagadnienia dotyczące ciąży powikłanej nadciśnieniem. Szczególną uwagę zwrócono na praktyczne postępowanie lekarskie w tym ciężkim powikłaniu ciąży.
Badania laboratoryjne w stanie przedrzucawkowym:
1. hematokryt, hemoglobina (podwyższone zagęszczenie krwi)
2. białko całkowite (obniżone)
3. płytki krwi (obniżone)
4. fibrynogen (obniżony)
5. produkty rozpadu fibrynogenu (obecne)
6. bilirubina (podwyższona)
7. kreatynina (podwyższona w ciężkim uszkodzeniu nerek)
8. kwas moczowy (podwyższony)
Kryteria ciężkiego stanu przedrzucawkowego:
1. RR ³ 170/110 mmHg w warunkach spoczynku
2. białkomocz ³ 3 g / dobę
3. uliguria £ 400 ml / dobę
4. wzrost kreatyniny w surowicy
5. trombocytopenia £ 100.000
6. objawy z OUN ® błyski przed oczami, bóle głowy, hyperrefleksja
7. obrzęk płuc
8. krwotoki do siatkówki, wysięk, obrzęk tarczy n. wzrokowego.
Leczenie nadciśnienia izolowanego
- samokontrola RR, unikanie stresów, częste odpoczynki (dać L4)
- leki hipotensyjne (można kojarzyć)
- metylodopa (np. preparat Dopegyt tabl. á 250 mg w dawce 3 x 1 tabl, max. 1,5 - 2 g na dobę)
- dihydralazyna (np. preparat Dihydralazinum tabl. á 25 mg w dawce
3 x 1 tabl, max 125 mg na dobę)
- b-blokery (np. preparat Propranolol tabl. á 100 mg w dawce 3 x 1 tabl)
- przeciwwskazani antagoniści wapnia i inhibitory konwertazy (działanie teratogenne)
-nie stosować leków moczopędnych (zagęszczenie krwi -> niekorzystny wpływ na perfuzję łożyska)
Leczenie lekkiego stanu przedrzucawkowego
1. jeżeli ciąża zaawansowana -> rozwiązanie ciąży, ew. ocena dojrzałości płuc płodu (niebezpioeczeństwo przejścia w ciężką postać stanu przedrzucawkowego)
2. w innych przypadkach postępowanie zachowawcze:
- wypoczynek w łóżku (hospitalizacja)
- leżenie często na boku
- regularna kontrola RR, masy ciała i białkomoczu.
- leki obniżające RR jak wyżej
- 2 x tydzień kontrola parametrów biochemicznych krwi
- monitorowanie płodu -> test Manninga co 2 tygodnie, codziennie NST, badanie dopplerowskie
Leczenie ciężkiego stanu przedrzucawkowego i rzucawki
1. zakończenie ciąży (raczej cięcie cesarskie) po stabilizacji stanu pacjentki.
2. Postępowanie chromiące przed bodźcami (hałas, jasne światło, ból) -> mogą wyzwolić napad drgawek.
3. leczenie p/drgawkowe:
- 3-4 g / 15 min siarczanu magnezu i.v. do 24 g/d ;dawka podtrzymująca 1-2g/h.
- w przypadku braku MgSO4 podaje się 5-10 mg Relanium i.v.
4. obniżenie RR
- Nepresol - wlew kroplowy 2 amp po 25 mg w 500 ml płynu np: PWE ->
20 ml/godzinę lub pojedyncze dawki od 1,25 do 2,5mg - powoli dożylnie pod stałą kontrolą RR (obniżenie ciśnienia nie może przekroczyć 20 % wartości wyjściowych).
5. Leczenie p/obrzękowe mózgu -> Mannitol - 250 ml 20 % r-ru iv
6. podanie czynników krzepnięcia (osocze świeżo mrożone, masa płytkowa w razie potrzeby)
7. uzupełnienie objętości krwi krążącej (przy kontroli ośrodkowego ciśnienia żylnego) ® wlewy mieszane lub płyn Ringera z dodatkiem potasu.
8. intensywny nadzór nad parametrami układu krążenia i czynnościami wydalniczymi, kontrola diurezy (cewnik na stałe).
9. Leki moczopędne -> tylko w przypadku niewydolności serca i obrzęku płuc.
10. ewentualnie antybiotykoterapia
11. nie należy podawać heparyny
12. ewentualnie tlenoterapia, konsultacja nefrologiczna
13. w rzucawce - dodatkowo włożenie gumowego klina między zęby (zapobiec przygryzieniu języka), ułożenie na boku (zmniejszenie ryzyka zachłyśnięcia), intensywny nadzór
Rokowanie dla płodu:
- zwiększona umieralność okołoporodowa (niewydolność łożyska, przedwczesne odklejenie łożyska, wcześniactwo),
- hipotrofia
Rokowanie dla matki:
- wystąpienie rzucawki jest związane ze zwiększeniem umieralności (uduszenie, krwotoki domózgowe, obrzęk płuc, pęknięcie wątroby, martwica kory nerek).
- śmiertelność okołoporodowa matek 1-15 %
Sfera badań -> u kobiet z określonym obciążeniem w wywiadzie wczesne zastosowanie kwasu acetylosalicylowego w małych dawkach (60-100 mg / dobę) może doprowadzić do znacznego zmniejszenia częstości występowania ciężkiego stanu przedrzucawkowego oraz do zmniejszenia zagrożenia IUGR.