Choroby zapalne serca - farmakoterapia
Choroby zapalne serca powstają w wyniku zadziałania czynników infekcyjnych (oraz toksyn mikroorganizmów) lub nieinfekcyjnych (np. wskutek zaburzeń przemiany materii).
Proces zapalny może powstać nagle i mieć ostry przebieg lub też rozwijać się stopniowo i mieć charakter przewlekły.
Przyczyny infekcyjnego zapalenia mięśnia sercowego:
- wirus grypy, cytomegalii, adenowirusy,
- gronkowce,
- paciorkowce,
- maczugowce błonicy (wytwarzają one charakterystyczną toksynę - tzw. jad błoniczy),
- pałeczki z rodzaju Coxiella (wywołują one chorobę zwaną gorączką Q),
- krętki z rodzaju Borrelia (wywołują one boreliozę, czyli tzw. chorobę z Lyme),
- grzyby z rodzaju Candida.
Przyczyny nieinfekcyjnego zapalenia mięśnia sercowego:
- reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
- zapalenie naczyń na tle autoimmunologicznym,
- samoistne zapalenie mięśnia sercowego.
Ściana serca złożona jest z 3 warstw: wsierdzie, sierdzie i osierdzie. Zapalenie mięśnia sercowego zajmuje środkową warstwę serca - sierdzie. Zapaleniu sierdzia może jednak towarzyszyć zapalenie osierdzia. Najczęstszą przyczyną tego schorzenia jest zakażenie wirusowe (wirusy z rodzaju Adenoviridae). Zapalenie mięśnia serca może się rozwinąć podczas infekcji gardła, dróg oddechowych lub jako powikłanie po grypie. U osób z obniżoną odpornością najczęściej dochodzi do zapalenia wsierdzia serca wywołanego przez infekcje bakteryjne (gronkowcowe, paciorkowcowe).
Leki, które mogą wywołać objawy zapalenia mięśnia sercowego, to: klozapina (neuroleptyk stosowany w schizofrenii, wyłącznie u osób, które nie reagują na inne leki przeciwpsychotyczne), sulfonamidy, a także niektóre narkotyki (np. kokaina). Podstawowymi objawami stanu zapalnego serca są: duszności, ból w klatce piersiowej, nieregularne i szybkie bicie serca, zmęczenie oraz obrzęki kończyn dolnych.
Celem leczenia jest opanowanie ostrego zapalenia oraz profilaktyka ewentualnych powikłań. Terapia powinna się rozpoczynać w szpitalu. Po opanowaniu najbardziej groźnych objawów, chory może być leczony w domu. Oprócz ograniczenia aktywności fizycznej pacjenta oraz leczenia operacyjnego, w sytuacjach, gdy w worku osierdziowym narasta płyn, stosuje się nowoczesną farmakoterapię.
Polega ona na podawaniu leków działających na przyczynę stanu zapalnego serca, a więc:
- antybiotyków,
- leków przeciwgrzybiczych,
- leków przeciwwirusowych,
- niesteroidowych leków przeciwzapalnych (tzw. NLPZ),
- steroidowych leków przeciwzapalnych (w razie nieskuteczności NLPZ),
- beta-blokerów (np. propranolol) - w przypadku zaburzeń rytmu serca oraz w celu profilaktyki niewydolności serca,
- preparatów potasu i magnezu - w celu uzupełnienia elektrolitów.
Piśmiennictwo
Źródło tekstu:
- 1. Marholdt H., Wagner A., Deluigi C.C. i wsp. Presentation, patterns of myocardial damage, and clinical course of viral myocarditis. Circulation2006
2. Januszewicz W., Kokot F. (red.) Interna. Wyd. II rozszerzone, I uaktualnione. PZWL. Warszawa 2005.
3. Adams K., Lindenfeld J., Arnold J.; Heart Failure Society of America. Executive summary: HFSA 2006 Comprehensive Heart Failure Practice Guideline. J. Card. Fail. 2006.
4. Poloński L. (red.), Choroba wieńcowa, Zapalenie mięśnia sercowego, Choroby Serca i Naczyń 2011, tom 8, nr 3.
