Omdlenia – czy mogą świadczyć o chorobie serca?

Omdleniem nazywamy chwilową i samoustępującą utratę przytomności, która charakteryzuje się nagłym, ostrym początkiem oraz spontanicznym i całkowitym powrotem świadomości. Bezpośrednią przyczyną tego stanu jest przejściowe upośledzenie przepływu krwi przez tkankę mózgową.

Reklama

Większość omdleń ma charakter łagodny, ale może także świadczyć o poważnej chorobie, dlatego każde omdlenie, które wystąpiło po raz pierwszy, wymaga niezwłocznej wizyty u lekarza pierwszego kontaktu. Etiologia tego schorzenia może być różna, najczęściej rozpoznaje się omdlenia:

odruchowe,
wywołane hipotonią ortostatyczną,
kardiogenne,
neurogenne.

U dzieci dominują omdlenia wazowagalne, natomiast w populacji osób dorosłych omdlenia odruchowe, powodowane długotrwałym staniem, stresem emocjonalnym czy wysoką temperaturą otoczenia. Te rodzaje omdleń, choć niegroźne, zawsze pierwszorazowo wymagają konsultacji w celu wykluczenia patologii.

Rzadszym typem omdlenia są omdlenia kardiogenne, które powstają na skutek upośledzonego funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego powodującego zbyt małe dostawy tlenu w stosunku do zapotrzebowania tkanek. Przyczynami omdleń kardiogennych mogą być:

zawał serca,
zaburzenia rytmu (najczęściej arytmie komorowe),
zatorowość płucna,
wady zastawkowe (dotyczące głównie zastawki aortalnej),
zaburzenia przewodzenia impulsów w sercu (tzw. bloki przedsionkowo-komorowe),
śluzak przedsionka (niezłośliwy guz),
kardiomiopatia przerostowa,
choroby tętnic,
zapalenie mięśnia sercowego,
nadciśnienie płucne,
wady wrodzone,

Omdlenie kardiogenne można z dużym prawdopodobieństwem rozpoznać, gdy stwierdza się którąś z powyższych patologii oraz gdy utrata przytomności wystąpiła podczas wysiłku fizycznego i gdy towarzyszył jej ból w klatce czy kołatanie serca.

Większość przyczyn omdleń kardiogennych może być groźna dla zdrowia i życia, dlatego tak ważna jest szczegółowa diagnostyka oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Niezwykle istotne jest zebranie dokładnego wywiadu, zmierzenie ciśnienia oraz wykonanie badania EKG. Pozwala to na wstępną ocenę układu krążenia. Zawsze należy zwrócić także uwagę na wyniki innych badań laboratoryjnych, takich jak morfologia, elektrolity oraz poziom glikemii. Gdy na tym etapie nie udaje się ustalić przyczyny choroby, należy pogłębić diagnostykę i w tym celu wykonuje się RTG klatki piersiowej, badanie ECHO, Holter EKG oraz wysiłkowe badanie EKG.

Leczenie omdleń kardiogennych jest ściśle uzależnione od przyczyny, która je wywołuje. Bardzo często wymaga współdziałania lekarza rodzinnego, kardiologa oraz neurologa. Należy pamiętać, że omdlenie o etiologii kardiogennej zawsze wymaga diagnostyki oraz leczenia.