Profilaktyka

Jaja, masło, cukier… Co jakiś czas świat zalewają informacje o szkodliwym działaniu na organizm różnych produktów spożywczych. Przez długi czas jajo uznawane było za produkt, który podwyższa cholesterol. Jaja zostały jednak „odczarowane” i uznane, za ważny produkt spożywczy w naszej diecie.

Choroby cywilizacyjne stanowią jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny. Spośród nich na szczególną uwagę zasługują choroby układy krążenia. Główną przyczyną przedwczesnych zgonów w Europie jest choroba niedokrwienna serca, często nazywana choroba wieńcową.

W profilaktyce chorób serca wysokie miejsce zajmuje aktywność fizyczna – reguluje ciśnienie tętnicze, a także pobudza metabolizm. Jedną z form ruchu, który dobrze wpływa na układ krążenia, jest tzw. jumping fitness. Ćwiczenie zyskuje sobie coraz większą popularność – ten dynamiczny system treningu wykonuje się na specjalnie zaprojektowanych trampolinach. Efektem tego jest m.in wzmocnienie ciała, zwiększenie wydolności organizmu, obniżenie stężenia cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi.

Choroby układu krążenia stanowią ogromne populacyjne zagrożenie dla społeczeństwa, zwiększając ryzyko przedwczesnego zgonu czy utratę zdrowia. Schorzenia te dotykają poszczególne grupy społeczne w różny sposób, zagrażając bardziej jednym, a drugim mniej. Nie zmienia to faktu, że choroby układu krążenia są jedną z najczęstszych przyczyn zgonów, a tym samym stanowią znaczący problem dla zdrowia publicznego oraz polityki zdrowotnej państwa.

Jedzenie to nie tylko przyjemność, ale także fundament i podstawa dobrego funkcjonowania organizmu. Komponując menu na kolejny dzień, nie powinniśmy zapominać, jak wiele możemy zrobić dla swojego organizmu, wspomagając go odpowiednią dietą. Jednym z najważniejszych organów, o który warto zadbać, jest serce. Kulinarną receptę na zdrowie i siłę tego mięśnia przedstawia Katarzyna Zadka – dietetyk, ekspert programu „Żyj smacznie i zdrowo”.

Aspiryna to kwas acetylosalicylowy (ASA), popularnie stosowana, jako lek przeciwbólowy oraz przeciwzapalny. Coraz częściej mówi się o zbawiennym wpływie ASA także na inne przypadłości, w tym na choroby serca i naczyń - medykament ten chroni przed atakiem serca wywołanym schorzeniami (m.in. dusznica bolesna, ostra niewydolność wieńcowa). Podsumowując: osoby zażywające regularnie aspirynę mogą uniknąć zawału mięśnia sercowego czy też udaru mózgu.

Nie ma na świecie osoby, która nie lubiłaby czekolady. Gorzka, mleczna, z orzechami, nadziewana - rynek cukierniczy rozpieszcza podniebienie w tym temacie. Czekolada, która niegdyś była uważana za napój bogów, otaczana czcią, a także pełniła ważną rolę podczas świętych rytuałów - jest jak się okazuje również bardzo zdrowa. Codzienne jedzenie tej słodkości wzmacnia serce i chroni przed udarem mózgu.

Otyłość to choroba cywilizacyjna, z którą zmaga się coraz większa ilość populacji - w Polsce dotyka ona 19% społeczeństwa. Schorzenie należy do przewlekłych i charakteryzuje się zbytnim kumulowaniem tkanki tłuszczowej (powyżej 15% masy ciała dorosłego mężczyzny oraz ponad 25% masy ciała dorosłej kobiety). Do otyłości nie prowadzi jedynie nadmierne jedzenie (bogate w cukry i tłuszcze), czynniki psychologiczne (m.in. zajadanie stresu), ale również predyspozycje genetyczne (brak genów, które odpowiadają za prawidłową przemianę materii).

Choroby układu sercowo-naczyniowego są przyczyną około 4 milionów zgonów ludności na całym świecie. Skala zagrożenia jest więc podstawą do podjęcia działań w kierunku odpowiedniej profilaktyki i prewencji. Konieczne jest określenie ryzyka wystąpienia zaburzeń lipidowych, by odpowiednio wprowadzać konieczne zmiany do swojego stylu życiu. W tym celu wykonuje się podstawowe badania poziomu cholesterolu we krwi. Zwraca się uwagę na ważność aktywności fizycznej oraz codziennej diety, jako elementów najbardziej znaczących w kontekście prewencji zaburzeń lipidowych.

Serce należy do najważniejszych i najbardziej zapracowanych organów - pracuje bez przerwy, pompując krew do naczyń krwionośnych. Centralny narząd układu krwionośnego tworzą dwa przedsionki oraz dwie komory. Wszelkie schorzenia serca osłabiają cały organizm - tak istotne jest, dlatego, aby należycie dbać o ten organ i nie dopuścić do rozwoju choroby. Istnieje wiele sposobów dbania o dobrą kondycję mięśnia sercowego. Tak naprawdę serce nie potrzebuje skomplikowanych działań z naszej strony, aby być zdrowe - wymaga jednak systematyczności i higienicznego trybu życia.  

Wiele schorzeń wewnętrznych ma swoje odzwierciedlenie w wyglądzie zewnętrznym organizmu. Obserwując uważnie swój wygląd, w tym stan skóry -możemy samemu zorientować się, jakie dokuczają nam przypadłości (nawet we wczesnym stadium) bądź też, do jakich mamy skłonność. Oczywiście nie wszystkie zmiany pojawiające się na skórze to objaw choroby, wiele z nich związanych jest ze złą pielęgnacją. Jednakże należy pamiętać, że skóra jest niezwykle czułym barometrem zdrowia - warto przyjrzeć się jej uważnie i nauczyć odczytywać niepokojące symptomy. 

Choroby sercowo-naczyniowe są coraz częstszą przyczyną zgonów i dotyczą często osób w młodym wieku. Niezmiernie ważna jest profilaktyka, zapobiegająca ich wystąpieniu lub rozwojowi powikłań.

W ostatnim czasie witamina D stała się przedmiotem badań w wielu dziedzinach medycyny. Jej działanie nie jest związane tylko i wyłącznie z układem kostno-mięśniowym, ale również układem immunologicznym. Sugeruje się udział witaminy D w chorobach zakaźnych, karcenogenezie oraz chorobach układu sercowo-naczyniowego.

Prawidłowo zbilansowana dieta odgrywa znaczącą rolę w zapobieganiu chorobom układu sercowo-naczyniowego. Ważnym elementem właściwie skomponowanej diety są warzywa i owoce.

Infekcyjne zapalenie wsierdzia to groźna choroba, zagrażająca życiu pacjenta. Związana jest z rozwojem infekcji o charakterze posocznicy. Objawy pojawiają się nagle. Niezmiernie ważna u pacjentów obarczonych ryzykiem wystąpienia choroby jest profilaktyka.

Tłuszcze są składnikiem energetycznym, źródłem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E, K oraz niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). W profilaktyce chorób układu krążenia powinny dostarczać poniżej 30% całkowitej racji pokarmowej. Z czego zalecane jest, aby nasycone kwasy tłuszczowe (SFA) stanowiły do 7%, wielonienasycone (PUFA) 6-10%, natomiast jednonienasycone (MUFA) 10-15%. 

Odpowiednio zbilansowana dieta w zapobieganiu chorobom układu krążenia powinna być dostosowana wartością energetyczną i zawartością składników odżywczych do: wieku, płci, stanu fizjologicznego i aktywności fizycznej. Obok białek, tłuszczów, składników mineralnych węglowodany są głównym źródłem energii w diecie.

Prawidłowo zbilansowana dieta w profilaktyce chorób układu krążenia jest istotnym elementem prewencji. Jej celem jest m.in. utrzymanie prawidłowej masy ciała w przedziale BMI 20-24,99 kg/m2, zapewnienie prawidłowego profilu lipidowego. Właściwie skomponowana dieta składa się z białek, tłuszczów, węglowodanów, składników mineralnych. 

Witaminy z grupy B są szeroką grupą organicznych związków, do których należą: tiamina (B1), ryboflawina (B2), niacyna (PP, B3), kwas pantotenowy (B5), pirydoksyna (B6), biotyna (B7), kwas foliowy (B9) oraz kobalamina (B12). W prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego szczególną rolę odgrywają trzy witaminy: pirydoksyna, kwas foliowy oraz kobalamina.

Pod pojęciem żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej kryje się zakrzepica żył głębokich oraz zatorowość płucna. Niezmiernie ważna jest profilaktyka, zapobiegająca zakrzepicy, która może mieć groźne dla życia konsekwencje. Do metod profilaktyki zaliczyć można leczenie farmakologiczne, metody mechaniczne: pończochy elastyczne o stopniowanym ucisku oraz urządzenie do przerywanego ucisku pneumatycznego, co ułatwia odpływ krwi żylnej z kończyn dolnych.