Kardiologia dziecięca

Wrodzona wada serca. Co jeszcze i co dalej? Jak żyć z wrodzoną wadą serca i jak wchodzić w dorosłość? O tych i innych zagadnieniach związanych z wadami serca porozmawiają uczestnicy VIII Konferencji Akademia Serca poświęconej problemom dzieci z wadami serca.

Niewydolność serca u dzieci to jedno z dużych wyzwań diagnostycznych i terapeutycznych dla kardiologów dziecięcych, neonatologów oraz pediatrów. W przypadku dorosłych diagnostyka i obraz kliniczny może w dużym stopniu ułatwiać postawienie trafnej i szybkiej diagnozy. W przypadku noworodków i małych dzieci choćby z powodu utrudnionej komunikacji diagnoza może być opóźniona a obraz kliniczny w pierwszym momencie nie musi sugerować przyczyn sercowych. 

Zespól hipoplazji serca lewego to krytyczna, wrodzona wada serca. Charakteryzuje się niedorozwojem lewej części serca, głównie lewej komory serca. Objawy rozwijają się dynamicznie po urodzeniu się noworodka. Leczenie obejmuje głównie postępowanie kardiochirurgiczne z poprzedzającym je leczeniem farmakologicznym. Nieleczona wada prowadzi do zgonu spowodowanego niewydolnością krążenia. W Polsce kilka ośrodków operuje z dużym powodzeniem dzieci z tą wadą. 

Osoba cierpiąca na nadciśnienie tętnicze w naszych wyobrażeniach to najczęściej starszy mężczyzna ze sporym brzuszkiem i papierosem w ustach. Prawda jest jednak inna, bo na tą przypadłość choruje większość osób po 60. roku życia. Niestety światowe dane są niepokojące, bo wzrost odsetka dzieci otyłych koreluje ze wzrostem częstości występowania u nich cukrzycy i właśnie nadciśnienia tętniczego. Dla dobrej kontroli choroby niezwykle ważne jest jej jak najwcześniejsze rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Niektóre wrodzone wady serca zostają rozpoznane już wewnątrzmacicznie, a o istnieniu innych pacjent może się nie dowiedzieć przez całe swoje życie. Mimo, że wiadomość o wadzie serca u dziecka najczęściej spada na rodziców, jak grom z jasnego nieba, nie zawsze należy się ich obawiać. Na szczęście najczęstsze wady, które występują u dzieci są z reguły niegroźne i ustępują samoistnie. Zdarzają się jednak i inne, dużo groźniejsze, które mogą wiązać się z długotrwałym leczeniem albo będą wymagały interwencji chirurgicznej. 

Choroba Takayasu jest bardzo trudna do zdiagnozowania ze względu na różnorodność jej objawów.

Wśród najczęstszych wad wrodzonych występujących u noworodków oraz dzieci wymienia się wady serca oraz układu krążenia. Wada wrodzona, to taka, która powstaje w życiu płodowym. W sytuacji gdy wada serca nie zostanie odpowiednio szybko zdiagnozowana i brak jest właściwego leczenia, mogą pojawić się powikłania a także śmierć.

Serce płodu oraz cały układ naczyniowy zbudowane są w inny sposób niż po urodzeniu i w inny sposób funkcjonują.

Prawidłowo funkcjonujące serce dziecka, kurczy się i rozkurcza we właściwym tempie, a co ważne nie powoduje dolegliwości bólowych. Posiada ono własny naturalny rozrusznik (układ bodźcowo- przewodzący). W przypadku pojawienia się problemów z tym układem dochodzi do zaburzeń rytmu serca oraz przewodzenia (zbyt szybka, zbyt wolna akcja serca). Zaburzenia te mogą mieć charakter wrodzony bądź pojawić się w trakcie życia dziecka.W niektórych przypadkach konieczne staje się zastosowanie rozrusznika (stymulatora) serca by całkowicie ograniczyć wszelkie nieprzyjemne dolegliwości (kołatanie serca, omdlenia, ból w klatce piersiowej, duszności itp.) i w ten sposób umożliwić dziecku normalny rozwój oraz codzienne funkcjonowanie (naukę, zabawę, spacery i wiele innych).

Miło nam poinformować, że serwis ForumKardiologicznepl objął patronat medialny nad akcją "Zadbaj o serce". Celem projektu jest wywołanie pozytywnego wpływu na świadomość czytelników dotyczącą profilaktyki chorób serca oraz układu krażenia.

Badanie echokardiograficzne serca płodu, wykonywane jest w sytuacji gdy u dziecka podejrzewa się arytmie i wady serca.

Embriogeneza serca jest niezwykle skomplikowana jednak jej znajomość pozwala zrozumieć mechanizmy powstawania wielu wad wrodzonych.

Badania naukowe, wykazały, iż otyłe dzieci w wieku przedszkolnym są o wiele bardziej narażone na rozwój chorób sercowo- naczyniowych ale także cukrzycy typu II, nadciśnienia tętniczego czy żylaków kończyn dolnych. Szczególną rolę w rozwoju tych chorób odgrywa czas trwania otyłości, predyspozycje genetyczne oraz styl prowadzonego życia (spożywane pokarmy).

Badania naukowe, wykazały, iż dzieci, które jedzą fast-foody, mają tendencję do bycia otyłymi, a to z kolei prowadzi do różnego rodzaju chorób (cukrzyca typu II, nadciśnienie tętnicze, choroby sercowo- naczyniowe, udar mózgu i inne).

Badania naukowe, wykazały, iż otyłe dzieci w wieku przedszkolnym są o wiele bardziej narażone na rozwój chorób sercowo- naczyniowych ale także cukrzycy typu II, nadciśnienia tętniczego czy żylaków kończyn dolnych.

Wady serca związane są z wrodzonymi lub nabytymi nieprawidłowościami w budowie serca. Mogą one występować u dzieci, niemowląt, osób dorosłych oraz starszych. Skutki wady serca są zależne od rodzaju nieprawidłowości.

W ostatnim czasie doszło do ogromnego postępu w dziedzinie kardiochirurgii, która pomaga nie tylko osobą dorosłym, starszym ale także dzieciom i noworodkom. Szczególną opieką otaczane są małe dzieci, którym przeprowadzono całkowitą lub częściową korekcję wady wrodzonej mięśnia sercowego.

Zespół metaboliczny to zespół powikłań otyłości, które prowadzą do przedwczesnego występowania cukrzycy typu 2, miażdżycy i powikłań sercowo-naczyniowych. Może dotyczyć 40-70% otyłych nastolatków.

Nad sercem można wysłuchać tony i zjawiska akustyczne zwane szmerami. Szmery mogą być skurczowe, rozkurczowe, mieszane oraz organiczne, niewinne i czynnościowe. Organiczne świadczą o zaburzeniach anatomicznych serca i dużych naczyń, czynnościowe spowodowane są nieprawidłowym przepływem krwi wynikającym z innej patologii serca lub z chorób ogólnoustrojowych, a niewinne wysłuchuje się w zdrowym sercu. Większość szmerów u dzieci to szmery niewinne.

Bakteryjne zapalenie wsierdzia jest zakażeniem obejmującym zastawki serca, wsierdzie komór i przedsionków, duże naczynia krwionośne, a także sztuczny  materiał, którego użyto do zabiegów naprawczych. Najczęściej jest powikłaniem wrodzonej wady serca lub choroby reumatycznej, może występować po zabiegach kardiochirurgicznych, dializach, u pacjentów z cewnikami naczyniowymi, a także u zdrowych dzieci.