Choroba wieńcowa

Miażdżyca jest przewlekłym procesem zapalnym, które obejmuje naczynia krwionośne – gromadzenie się na ścianach lipoprotein powoduje tworzenie się pasm tłuszczowych, a w konsekwencji zmian miażdżycowych zwężających światło naczynia krwionośnego. W całym tym procesie znaczący udział mają komórki układu odpornościowego, przyczyniając się do rozwoju choroby.

Zaniechanie stosowania leczenia przeciwpłytkowego przez pacjentów po przebytym zawale serca ma w wielu przypadkach śmiertelne konsekwencje. Dlaczego nawet połowa pacjentów przestaje stosować niezbędną terapię mimo dostępności w Polsce nowoczesnych leków, zgodnych z wytycznymi europejskich towarzystw naukowych, i co ma w tym kontekście do zrobienia środowisko lekarskie, mówi Prof. Andrzej Budaj, Ordynator Oddziału Kardiologii, Kierownik Kliniki Kardiologii CMKP w Szpitalu Grochowskim w Warszawie.

W rozmowie z profesorem Piotrem Ponikowskim, Prezesem Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, zostają poruszone kwestie dotyczące obecnej kondycji kardiologii polskiej.

Choroba wieńcowa, zwana także chorobą niedokrwienną serca, jest jedną z popularniejszych przypadłości układu krążenia. Schorzenie objawia się stałym lub napadowym niedokrwieniem serca spowodowanym znacznym zwężeniem, a także w wielu przypadkach zamknięciem światła tętnic wieńcowych, które odżywiają mięsień serca. Choroba jest poważnym schorzeniem, dlatego tak istotna jest profilaktyka, w tym odpowiednia dieta.  

Powikłania po zawale serca mają różne postacie, a najgroźniejszymi z nich są uszkodzenia mechaniczne wymagające interwencji chirurgicznej, choć niektóre z nich mogą przebiegać bezobjawowo i zostać wykryte przypadkowo w kontrolnym badaniu EKG. Niosą one za sobą jednak bardzo wysokie ryzyko zgonu, stąd konieczna jest szybka diagnoza, której podstawą jest właśnie badanie EKG oraz wdrożenie leczenia.

Najnowsze badania naukowe i zalecenia w zakresie profilaktyki, rozpoznawania i leczenia były tematem Konferencji „Arythmix - migotanie przedsionków".W dniach 13-14 kwietnia w Warszawie dyskutowały o tym autorytety polskiej kardiologii i neurologii. 9. edycja tej prestiżowej konferencji, której pomysłodawcami są kardiolodzy: prof. Maria Trusz-Gluza oraz prof. Andrzej Lubiński, zgromadziła 450 specjalistów.

Nagle pojawiający się gniotący lub ściskający, bardzo silny ból zlokalizowany za mostkiem może świadczyć o rozwijającym się zawale serca. Chorobie towarzyszy zwykle uczucie duszności, zlewne poty czy silne poczucie niepokoju. Warto znać podstawowe objawy tego niebezpiecznego stanu, ponieważ choroby sercowo-naczyniowe są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce! W którym momencie zadzwonić po pogotowie ratunkowe? Jak wygląda postępowanie ratowników i lekarzy od tego momentu? Jak zmienia się życie po zawale? To najczęstsze pytania zadawane przez pacjentów, na które warto sobie odpowiedzieć.

Od lat w statystykach umieralności Polaków na pierwszym miejscu klasyfikują się tak zwane przyczyny sercowo-naczyniowe. Jest to o tyle ważne, że ostatnimi czasy największy niepokój w społeczeństwie wzbudzają nowotwory – często powstające w wyniku mutacji genetycznych lub po prostu z przyczyn od nas niezależnych. Zapominamy za to o grupie chorób, której powstawanie uwarunkowane jest naszym stylem życia. Tymczasem choroba niedokrwienna serca (najważniejsza z przyczyn sercowo-naczyniowych) rozwija się powoli i nieleczona nieuchronnie prowadzi do niebezpiecznych powikłań, w tym do zawału serca.

Nowoczesna medycyna obejmuje leczenie tysięcy jednostek chorobowych. Niestety w niektórych przypadkach nie są znane metody leczenia przyczynowego albo po prostu nie jest ono możliwe ze względu na specyfikę choroby. Dlatego też stosuje się niekiedy różnego rodzaju formy profilaktyki, mające na celu maksymalne zmniejszenie ryzyka wystąpienia groźnej choroby. Jedną z najczęstszych form takiej profilaktyki jest tak zwane leczenie przeciwkrzepliwe, polegające na podawaniu pacjentom odpowiednich leków, które uniemożliwiają powstawanie zakrzepów i zatorów.

Pomostowanie aortalno-wieńcowe (CABG) to zabieg kardiochirurgiczny leczenia zaawansowanej choroby niedokrwiennej serca. Polega na wytworzeniu "obwodnic" omijających zwężone procesem miażdżycowym naczynie wieńcowe. Częstość wystąpienia depresji po zabiegu CABG jest oceniana na 8,5%-50%. Konieczne wydaje się dokonywanie oceny ryzka wystąpienia depresji, gdyż jej rozwój nie tylko wiąże się z pogorszeniem jakości życia chorych, ale przede wszytkim z istotnym zagrożeniem powikłań sercowo-naczyniowych. 

W ostatnich latach wiele się zmieniło w podejściu do kwestii seksualności pacjentów kardiologicznych. Specjaliści zaczęli uznawać aktywność seksualną jako istotną sferę życia pacjentów. Sami pacjenci otworzyli się i częściej pytają wprost o zalecenia w tych kwestiach. Zmieniły się wreszcie także rekomendacje dotyczące powracania do uprawiania seksu po zawale serca, od bardzo zachowawczych i eskalujących lęk pacjenta, po znacznie bardziej permisywne (swobodne). Okazuje się bowiem, że u zdecydowanej większości pacjentów kardiologicznych seks jest dozwolony, a nawet zalecany.

Corocznie około 170 tys. Polaków umiera z powodu chorób serca. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego choroby i powikłania kardiologiczne są przyczyną niemal 46% wszystkich zgonów. Dotyczy to osób w każdym wieku.

Choroba wieńcowa, zwana inaczej chorobą niedokrwienną serca, związana jest z niedokrwieniem mięśnia sercowego. Przyczyną niedokrwienia jest zmniejszanie rezerw wieńcowych najczęściej w skutek miażdżycorodnych przewężeń tętnic wiecowych. W zapobieganiu chorobie wieńcowej ważna jest modyfikacja stylu życia oraz zwrócenie uwagi na profilaktyczne właściwości produktów spożywczych - wśród których znajduje się zielona herbata.

Karczoch zwyczajny (Cynara scolymus) uprawiany był już w starożytnym Rzymie i Grecji, gdzie doceniano jego właściwości poprawiające trawienie. Z upływem lat roślina rozpowszechniła się na obszarach basenu Morza Śródziemnego (Włochy, Francja, Hiszpania) oraz w Ameryce Północnej. 

Miażdżyca obejmuje średnie oraz duże naczynia tętnicze. To w nich dochodzi do odkładania się z każdym dniem coraz większej ilości lipidów, kolagenu oraz złogów wapnia, co prowadzi do ograniczonego przepływu w naczyniu.

Miażdżyca jest schorzeniem dotykającym tętnice elastyczne oraz długie tętnice mięśniowe, które zaatakowane chorobą wykazują w swojej budowie znaczne pogrubienie błony wewnętrznej co jest wynikiem odkładającego się cholesterolu oraz zmian włóknisto- rozplemowych.

Choroby układu krążenia stanowią jedno z największych wyzwań medycyny XXI wieku. Wzrost zapadalności i umieralności na choroby jest szczególnie zauważalny w krajach wysokorozwiniętych. Na chorobę wieńcową ma wpływ wiele czynników, z których część jest modyfikowalna.

Występowanie zawałów serca u dzieci, nastolatków i młodych dorosłych w Stanach Zjednoczonych rośnie w alarmującym tempie, podczas gdy liczba wystąpień zawału u osób starszych obniża się. 

Wstrząs kardiogenny (WK) to jedna z najgorzej rokujących patologia układu krążenia spowodowana niedostatecznym przepływem (hipoperfuzją) krwi przez tkanki. Najczęściej występuje jako powikłanie świeżego zawału serca, stanowiąc jedną z głównych, pozawałowych przyczyn zgonów. W przeciągu miesiąca w wyniku WK umiera ok. 40 – 60 % chorych (nawet tych poddanych terapii).

Przyczyny niemego niedokrwienia są złożone i nie do końca poznane. Prawdopodobnym powodem są zaburzenia mechanizmów ostrzegania oraz zróżnicowanie wrażliwości na ból. Występuje silny związek między niemymi niedokrwieniami a cukrzycą. Pacjenci z cukrzycą mają uszkodzone obwodowe włókna nerwowe oraz cierpią na mikroangiopatię.