Gdy serce nadaje nam rytm

Z medycznego punktu widzenia mięsień sercowy rzeczywiście może stać się dyktatorem naszego organizmu. Pompując w każdej minucie ogromne ilości krwi uzależnia on od siebie inne organy, których praca zależy od dostaw zawartego w hemoglobinie tlenu. Zaburzenia rytmu serca mogą powodować szereg dolegliwości, które mają tę właśnie wspólną przyczynę – zaburzenia ukrwienia narządowego.

Jak rozpoznać zaburzenia rytmu serca?

Nierówne czy przyspieszone bicie serca odczuwał zapewne każdy z nas, podczas nadmiernego wysiłku fizycznego lub oczekiwania w kolejce na egzamin czy stresującą rozmowę. Arytmie sercowe objawiają się często podobnie, z tą różnicą, że chory może je odczuwać w warunkach spokoju i spoczynku. Napady kołatania serca, uczucia niepokoju, podenerwowania, duszności lub bólu w klatce piersiowej powinny niezwłocznie skierować nas do gabinetu kardiologicznego. Arytmie mogą również wywoływać omdlenia i zasłabnięcia podczas banalnych czynności codziennych, na przykład podbiegnięcia do autobusu. Chory może być wtedy blady, oblany zimnym potem, niezorientowany co do czasu i miejsca, gdzie się znajduje. Niewielkie arytmie mogą nie dawać żadnych zauważalnych dla pacjenta objawów.

Kto choruje na arytmie sercowe?

Najczęstszym zaburzeniem rytmu serca występującym w Polsce jest migotanie przedsionków. Zwykle występuje ono u osób starszych, obarczonych niewydolnością serca, nadciśnieniem tętniczym lub po przebytym zawale. Migotanie przedsionków dotyka też znacznego odsetka pacjentów chorujących na nadczynność tarczycy. Pierwotną przyczyną zaburzeń rytmu serca są najczęściej zaburzenia kurczliwości jednego z obszarów mięśnia sercowego, który uległ uszkodzeniu lub posiada wrodzoną wadę anatomiczną. Inne arytmie zaliczane są do zaburzeń czynnościowych: serce zaczyna wówczas uderzać nierówno w wyniku zwiększonego napięcia emocjonalnego, gorączki, przyjmowanych leków (arytmie mogą być powikłaniem polipragmazji – jednoczesnego przyjmowania większej ilości farmaceutyków wzajemnie ze sobą reagujących). Młode osoby cierpią zwykle na arytmie wywołane wadami zastawkowymi serca. Obecnie są one jednak coraz częściej wykrywane i operowane w okresie dzieciństwa.

Jak diagnozuje się arytmie sercowe?

Zaburzenia rytmu serca to duży dział kardiologii, który obejmuje szereg przyczyn i następstw chorobowych, mogących doprowadzić do arytmii. Jej diagnozę łatwo postawić, jeśli pacjent zgłosi się do lekarza w okresie trwania napadu. Wykonanie badania EKG w tym czasie ukazuje patologiczne zmiany w rytmie serca i znacznie ułatwia rozpoznanie. W większości przypadków nie jest jednak możliwe zsynchronizowanie ataku i zapisu elektrokardiograficznego podczas pierwszego epizodu zaburzeń rytmu. W tym celu lekarz zleca często badanie holterowskie. Polega ono na 24-godzinnym zapisie elektrokardiograficznym w celu wychwycenia zaburzeń rytmu. Pacjent otrzymuje przenośny aparat EKG, który mocuje pod ubraniem. W czasie badania można wykonywać codzienne czynności, pracować, uczyć się, spać. Po zdjęciu aparatu dokonuje się oceny zapisu. Uzupełniającym badaniem kardiologicznym jest ECHO serca, obrazujące pracę mięśnia, zastawek oraz przepływy krwi przez przedsionki i komory.

Czy arytmie sercowe są groźne?

Zaburzenia rytmu serca, poza przemijającymi i niewielkimi epizodami u osób młodych, z reguły wymagają leczenia. Napady migotania przedsionków mogą prowadzić do tworzenia się zakrzepów w jamach serca, które następnie oderwane z prądem krwi niesione są do mózgu lub naczyń płucnych. Wywołując w nich zator mogą stać się przyczyną udaru lub obrzęku płuc – groźnych stanów klinicznych, wymagających natychmiastowego leczenia szpitalnego. Ponadto arytmie sercowe mogą same wywołać migotanie komór- bardzo groźny stan kardiologiczny, powodujący zatrzymanie akcji serca.

Jak leczy się arytmie sercowe?

Z punktu widzenia terapeutycznego bardzo ważne jest określenie przyczyn arytmii, stopnia uszkodzenia mięśnia sercowego oraz ogólnego stanu pacjenta. Do leczenia włącza się zwykle preparaty przeciwarytmiczne, zwalniające pracę serca i optymalizujące jego wysiłek. U osób starszych i obarczonych czynnikami ryzyka konieczna bywa również terapia przeciwzakrzepowa. W określonych przypadkach, kiedy inne metody lecznicze zawodzą, wszczepia się rozrusznik serca, zapobiegający epizodom migotania komór.